Powstał w 1982 roku przypominając o zdarzeniu mającym miejsce ponad sto lat wcześniej. Wojciech Kętrzyński w latach 1871-1873 przebywał na Pomorzu, odkrywając cenne archiwalia w Radzyniu Chełmińskim, Golubiu i Chełmnie. Ze znalezisk tych zgromadził materiały do pracy „O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich”.

Ziemowit Maślanka wykonał go w roku 1985 i usytuował na wschodnim krańcu miasta, by w ten sposób oddać hołd osobom deportowanym właśnie w tym kierunku. Pomnik z przodu przypomina odwrócone serce a z boku kolejkę wąskotorową, która w tajdze woziła ścięte drzewo przez skazańców. Znicz miał przypominać komin tej kolejki.

Powstał w 1980 roku w 500 rocznicę śmierci kronikarza polski, Jana Długosza. Utrwalił on fragmenty historii miasta w Rocznikach czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego. Opisał jak zamek i miasto zdobyte zostały we wrześniu 1410 roku przez wojska króla Władysława Jagiełły.